Vanaf het oprichten van Studio L A hebben monumenten een grote rol gespeeld in de vraag naar hoe architecturale elementen in de openbare ruimte een bijdrage leveren aan een inclusieve toekomst. Monumenten kunnen vaak gelezen worden als de dominante vertelling van een geschiedenis. Eerbetonen aan helden of heldendaden uit de geschiedenis wijzen vaak op een tweedeling tussen winnaars en verliezers. Maar wanneer een stad bewoond wordt door bewoners wiens geschiedenis zich aan beide kanten van die tweedeling bevindt, kan een deel van de bewoners zich niet herkennen in de monumenten en eerbetonen in de openbare ruimte. Wij onderzoeken hoe we monumenten kunnen ontwerpen die niet een eenzijdige blik op de geschiedenis bieden, maar die een gedeeld verleden en een gezamenlijke toekomst benadrukken, om zo een openbare ruimte vorm te geven waarin verschillende verhalen een plek hebben, en verschillende lagen van de geschiedenis samen worden geweven tot een verbindend verhaal. Omdat deze monumenten activeren, mensen aansporen tot het herzien van hun perspectief, of een rol innemen in het dagelijkse leven van de gemeenschappen van de stad, noemen we ze ‘Actieve Monumenten’.
In 2016 bracht Arna Mačkić het boek
Mortal Cities & Forgotten Monuments
+
uit. Hierin reflecteert ze op de wederopbouw van haar verwoeste familiestad Mostar in Bosnië-Herzegovina. Ooit was de stad een symbool van diversiteit binnen Joegoslavië, nu spelen openbare ruimte en monumenten een rol in het in stand houden van de segregatie tussen de verschillende bevolkingsgroepen. Ze onderzocht de iconische Joegoslavische monumenten van architect Bogdan Bogdanović (1922-2010), die met abstracte vormen verwijzen naar een gezamenlijke oorsprong en utopische toekomsten. Hiermee wisten deze monumenten beroep te doen op hetgeen wat mensen met elkaar gemeen hadden en wat ze aan elkaar verbond. Als reactie op huidige segregatieprocessen in de openbare ruimte van Mostar ontwierp Arna
Jump
+
, een monument dat verwijst naar het eeuwenoude ritueel van het duiken in de rivier vanaf de Oude Brug van Mostar. Dit ritueel behoort tot een gezamenlijke cultuur van alle bevolkingsgroepen van de stad en overstijgt hiermee de beladen grenzen van achternaam of religie. Op de trappen van Jump kunnen mensen elkaar ontmoeten en elkaar en zichzelf uitdagen in het duiken. Jump vervult hiermee de verbindende rol die de Oude Brug van de stad had voordat deze fysiek en symbolisch verwoest werd in de oorlog. Over het boek Mortal Cities and Forgotten Monuments lees je meer in het dossier Inclusieve Educatie.
Dive Into the Future
+
is een performance van Arna Maćkič waarin ze als architect een fictief gesprek aangaat met geluidsopnames van muzikant, componist en denker Sun Ra. In de dialoog spreken Arna en Sun Ra over het probleem van geschiedschrijving waaruit de verhalen van bepaalde groepen mensen worden benadrukt, terwijl andere mensen worden uitgewist. De geschiedenis zoals wij die kennen is niet volledig, en dus ook niet helemaal waar. Sun Ra eigent zich deze fictie toe door een eigen ontstaansgeschiedenis te creëren waarin de zwarte mens onderdeel is van een kosmologische orde, groter dan de aarde, buiten het bereik van ons begrip. Arna haalt de filosofie van Sun Ra naar het heden en vraagt zich af of er een manier is waarop we op aarde waardige ruimte kunnen maken voor alle mensen.