Vanaf het oprichten van Studio L A hebben monumenten een grote rol gespeeld in de vraag naar hoe architecturale elementen in de openbare ruimte een bijdrage leveren aan een inclusieve toekomst. Monumenten kunnen vaak gelezen worden als de dominante vertelling van een geschiedenis. Eerbetonen aan helden of heldendaden uit de geschiedenis wijzen vaak op een tweedeling tussen winnaars en verliezers. Maar wanneer een stad bewoond wordt door bewoners wiens geschiedenis zich aan beide kanten van die tweedeling bevindt, kan een deel van de bewoners zich niet herkennen in de monumenten en eerbetonen in de openbare ruimte. Wij onderzoeken hoe we monumenten kunnen ontwerpen die niet een eenzijdige blik op de geschiedenis bieden, maar die een gedeeld verleden en een gezamenlijke toekomst benadrukken, om zo een openbare ruimte vorm te geven waarin verschillende verhalen een plek hebben, en verschillende lagen van de geschiedenis samen worden geweven tot een verbindend verhaal. Omdat deze monumenten activeren, mensen aansporen tot het herzien van hun perspectief, of een rol innemen in het dagelijkse leven van de gemeenschappen van de stad, noemen we ze ‘Actieve Monumenten’.

Dialoog staat aan de basis van een inclusieve samenleving. Een gelijkwaardige, democratische samenleving heeft baat bij ontmoetingen tussen verschillende mensen met verschillende visies op de wereld. In dialoog met elkaar leren mensen nieuwe perspectieven kennen en kunnen vooroordelen herzien worden. Het is belangrijk om uitsluiting in stedenbouwkundige projecten te voorkomen, zodat diverse inwoners in een vertrouwde omgeving met elkaar in contact komen. Segregatie in de gebouwde omgeving kan onbegrip en uitsluiting tussen inwoners in de hand werken. In het dossier Toegankelijke ruimte en Het publieke domein introduceren we projecten waarin we architectuur inzetten om uitsluiting in de openbare en institutionele ruimte tegen te gaan. Daarnaast hebben we de afgelopen jaren ruimtes ontworpen waarin geëxperimenteerd kan worden met debat- en discussievormen. Ruimtes die het beladen gesprek faciliteren en handvatten bieden om open met elkaar te praten over soms moeilijke onderwerpen. Studio L A projecten waarin dialoog de kern vormt bestaan bijvoorbeeld uit het ontwerpen van ruimtes waarin fysiek plaats gemaakt wordt voor discussies, en initiatieven in het organiseren van debatten en panelgesprekken. Alle projecten in het kader van Ruimte voor Gesprek zijn onderdeel van ons doorlopende onderzoek naar de rol van architectuur in het faciliteren van dialoog. Vaak betreft het zelf geïnitieerde projecten waarin we samenwerkingen aangaan met externe organisaties voor het sociaal activeren van onze ruimtes.

Het publieke domein is waar we door middel van architectuur een bijdrage proberen te leveren aan een inclusieve en democratische stad, met hulp van de ervaring uit alle projecten van Studio L A. Het is in ideale zin de plek waar allerlei verschillende mensen de kans krijgen om elkaar te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen, en begrip opbouwen voor de ervaring van de ander. Het is een inclusieve ruimte waarin diverse groepen mensen zichzelf kunnen herkennen en die ze eigen kunnen maken. Als we ons thuisvoelen in de openbare ruimte, dragen we makkelijker zorg voor die ruimte en de mensen met wie we haar delen. Om als architect bij te dragen aan een inclusief publiek domein, moeten we steeds opnieuw bewust oog hebben voor de processen van uitsluiting die we mogelijk in stand houden, of zelfs aanwakkeren, met onze ontwerpen. We zien vaak dat segregatie in de openbare ruimte actief wordt gecreëerd. Verschillende mensen worden uit elkaar gehouden door middel van privatisering, homogenisering van voorzieningen, verschillende mate van gemeentelijke zorg voor het publieke domein op basis van wie er woont, en stedelijke vernieuwing gericht op het omhoog brengen van prijzen. De leefbubbels die hiermee worden gecreëerd zorgen niet alleen voor ongelijke kansen en onbegrip tussen verschillende inwoners, ze ontnemen de stad van een van haar meest typische en waardevolle kenmerken: de grote dichtheid van een grote verscheidenheid aan mensen die ons in staat stelt onszelf te blijven ontwikkelen in relatie tot elkaar.

Regelmatig krijgen we de vraag om de ruimte te ontwerpen waarin een tentoonstelling plaatsvindt, het onderwerp van dit dossier. We gaan hierbij altijd uit van de kunstenaar zelf en de context waarin het werk tot stand komt. We ontwerper geen dragers, maar proberen de wereld rondom het werk tot leven te wekken en de boodschap van de tentoonstelling kracht bij te zetten door middel van ruimte.

In alle projecten van Studio L A vormt inclusiviteit een kernwaarde omdat we geloven dat architectuur het fysieke raamwerk vormt voor hoe we samenleven en hoe we onze maatschappij inrichten. Gebouwen en openbare ruimtes hebben de macht om de context te scheppen waarin we andere mensen ontmoeten en waarin we gezamenlijke herinneringen creëren. Door persoonlijke verhalen en geschiedenissen aan een tastbare plek te verbinden, kunnen mensen zich identificeren met de stad. Maar deze identificatie is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Want zolang onze architecturale omgeving niet inclusief is bepalen welvaart, culturele achtergrond en je relatie tot de geschiedenis de mate waarin je jezelf gereflecteerd ziet in je eigen stad. De toegang tot ruimte speelt in al onze projecten een belangrijke rol. In dit dossier hebben we een aantal projecten opgenomen waarin deze rol centraal staat, of die een reflectie vormen op uitsluitingsprocessen en het ontwerpen van inclusieve ruimte.

Bij het oprichten van Studio L A zetten we architectuur in om steden inclusiever te maken. In elk project stellen we onszelf de vraag hoe we een ruimte kunnen maken die een waardige plek biedt aan alle gebruikers. Het is een vraag die binnen de architectuurwereld en in gemeenten steeds meer speelt. Toch is het redelijk onontgonnen terrein binnen het veld. Door onderzoek te doen en samen te werken met andere vakgebieden willen we bijdragen aan kennisdeling onder beleidsmakers, architecten en toekomstige architecten.